Jak kolonizowano Azję? Część 3

Anglicy którzy na początku epoki kolonialnej zagarniali niewielkie posiadłości w Ameryce Północnej. Nie zajmowali się oni kolonializmem przez długi czas ze względu na trwanie Bezkrwawych Rewolucji i napięć politycznych w kraju. Aby doprowadzić Anglię do porządku wydawane były zbiory praw, które miały uspokoić obywateli, królestwa Anglii i Szkocji się jednoczyły, a królowie wiązali polityczne małżeństwa natomiast potem ginęli z woli narodu. Innymi słowy panowało tam okropne zamieszanie.

Dopiero po unii personalnej Anglii i Szkocji, gdy szkocka dynastia Stuartów wstępuje na tron, Zjednoczone Królestwo bierze się do pracy nad powrotem do bycia światową potęgą. Mamy początek XVII wieku, Brytyjczycy wysyłają ogromne zasoby armii, floty i zasobów w kierunku Ameryki Północnej. Tam robią małe porządki i zajmują potrzebne im do kolonialnego życia skrawki terytorium, które są bezwzględnie podporządkowywane woli brytyjskich kolonizatorów. Porównując ich wczesne kolonie z hiszpańskimi:

1.       Organizacja administracyjna nie istnieje;

2.      Władzę sprawują gubernatorzy szybko wyznaczanych prowincji;

3.       Nie czerpią dochodów z kolonii;

4.      Na ziemie wschodniej Ameryki przybywają rzesze Irlandczyków i Szkotów oraz wykfalifikowane grupy angielskich przedsiębiorców, którzy niszczą kulturę rdzennej ludności Ameryki i ją zniewalają.

 Brytyjczycy próbują jak najszybciej podporządkować sobie nowe tereny, przez co narazili sobie Indian, którzy chętnie buntują się przeciwko nowej władzy. Hiszpanie, również są niezadowoleni z obecności brytyjskiego imperium, które próbuje ukrócić dominację hiszpańskiej korony w Ameryce północnej. Mimo wszystko wojny między Hiszpanami a Brytyjczykami nie ma – do czasu.

            W 1578 Humphrey Gilbert otrzymał od królowej Elżbiety I patent na prowadzenie badań geograficznych oraz eksploatację odkrytych obszarów. W tym samym roku Gilbert pożeglował do Indii Zachodnich z zamiarem prowadzenia działalności kaperskiej i założenia kolonii w Ameryce Północnej, ale ekspedycja została przerwana, zanim przepłynęła Atlantyk. W 1583 podjął następną próbę, tym razem wyruszając w kierunku Nowej Fundlandii, którą oficjalnie ogłosił posiadłością angielską, chociaż nie założył tam kolonii. Gilbert zginął podczas podróży powrotnej. Jego następcą został jego przyrodni brat, Walter Raleigh, który w 1584 otrzymał patent od królowej. Jeszcze w tym samym roku odbyła się wyprawa, a w roku następnym została założona kolonia Roanoke na wybrzeżu obecnego stanu Karolina Północna. Z powodu braków w zaopatrzeniu kolonia nie przetrwała.

W 1603 król Szkocji Jakub VI został królem Anglii, a w 1604 w Londynie podpisany został traktat pokojowy kończący wojnę z Hiszpanią. Po zawarciu pokoju z Hiszpanami, wysiłki Anglików, zamiast na atakach na kolonie innych państw, zaczęły koncentrować się na zakładaniu własnych kolonii. Imperium brytyjskie zaczęło się kształtować na początku XVII wieku, wraz z angielskim osadnictwem w Ameryce Północnej i na małych wyspach karaibskich oraz zakładaniem kompanii handlowych, zajmujących się administrowaniem koloniami i handlem zamorskim, z których najważniejsza była założona w 1600 Angielska Kompania Wschodnioindyjska. Okres ten, trwający aż do utraty trzynastu kolonii w wyniku rewolucji amerykańskiej pod koniec XVIII wieku, jest określany jako „pierwsze imperium brytyjskie”.          

Pod koniec XVI wieku Anglia i Holandia zaczęły łamać monopol Portugalii na handel z Azją, tworząc prywatne kompanie finansujące ten handel – Angielską, przemianowaną później na Brytyjską Kompanię Wschodnioindyjską oraz Holenderską Kompanię Wschodnioindyjską, założone odpowiednio w 1600 i 1602. Głównym celem tych kompanii było przejęcie niezwykle dochodowego handlu przyprawami korzennymi (m.in. cynamonem, goździkami, pieprzem, wanilią); ich wysiłki koncentrowały się głównie na dwóch regionach: Archipelagu Malajskim oraz Indiach. Na tych obszarach walczyły one z Portugalią i ze sobą nawzajem. Chociaż ostatecznie to Anglia zdobyła przewagę, początkowo Holandia miała większe zasoby finansowe. W wyniku trzech wojen angielsko-holenderskich w XVII wieku miała silniejszą pozycję w Azji. Wrogość między Anglią a Holandią ustała, gdy w wyniku Chwalebnej rewolucji w 1688 na tron Anglii wstąpił stadhouder ( Republiki Zjednoczonych Prowincji, Wilhelm III Orański, ustanawiając unię personalną między oboma krajami. W wyniku porozumienia handel przyprawami w Archipelagu Malajskim pozostał w rękach holenderskich, a handel tkaninami wytwarzanymi w Indiach w rękach angielskich. Wkrótce handel tkaninami przewyższył pod względem dochodowości handel przyprawami.  

            Na początku XVII wieku Holendrzy rozpoczęli eksplorację terenów pacyficznych, niewiele potem również Anglicy wysyłali w nieznane swoich kolonizatorów. W 1606 roku holenderski żeglarz Willem Janszoon odkrywa zachodnie wybrzeża Australii. Oficjalnie ta odkryta część przyszłego państwa-kontynentu została nazwana jako Nowa Holandia. Ta nazwa była często używana przez holenderskich odkrywców. Najczęściej ze względu na fakt, iż nowe terytoria nie były dodawane do map, i nazwa nadal jest powszechnie używana. Holendrzy nie wykorzystują okazji i nie kolonizują nowo znalezionej ziemi, więc w konsekwencji wizja holenderskiej Australii upada tak szybko, jak została odkryta. Na dłuższy czas – czyli prawie 100 lat – Australia zostaje zapomniana i odłożona na później.